روز ملی شدن صنعت نفت

بیست و نه اسفندماه، روز پیروزی نهضت ملی‌شدن صنعت نفت ایران به رهبری محمد مصدق است. نهضت ملی‌شدن نفت، نامی است که بر دوره‌ی اوج‌گیری مبارزه‌های مردم ایران برای ملی‌کردن صنعت نفت ایران نهاده شده‌است.
در سال ۱۲۸۰ قراردادی توسط دربار به امضا رسید که به قرارداد دارسی معروف شد و دورانی پنجاه‌ساله از تسلط انگلیس بر حیات سیاسی، اقتصادی، نظامی و فرهنگی ایران رقم زد. قرارداد دارسی به شکلی دیگر در سال ۱۳۱۲ تمدید شد و در مدتی کوتاه، انحصار کشورهای مرکز با دست‌اندازی به منابع کشورهای پیرامون، به تمرکز تولید و تراکم سرمایه دست یافتند. جنگ جهانی دوم با چونین هدف‌هایی آغاز شد. در شهریور ۱۳۲۰ کارگران نفت جنوب با توجه به شرایط خاص داخلی و بین‌المللی به‌سرعت در سندیکای کارگران نفت خوزستان متشکل شدند و با توجه به موقعیت استراتژیک ایران و اهمیت نفت در سرنوشت جنگ، به‌عنوان وزنه‌ای قابل تأمل مطرح شدند. کارگران نفت جنوب با هدایت شورای متحده‌ی مرکزی اتحادیه‌های کارگران و زحمتکشان ایران به مبارزه ادامه دادند و در تیرماه سال ۱۳۲۵ در خوزستان دست به اعتصاب عمومی زدند.
به تحریک شرکت نفت انگلیس و ایران، پلیس و فرمانداری نظامی دست به کشتار عظیمی در میان کارگران زدند و به بهانه‌ی رهبری اعتصاب توسط شورای متحده‌ی مرکزی اتحادیه‌های کارگران و زحمتکشان ایران تحت رهبری حزب توده‌ی ایران، هشتاد و سه کارگر را در کشتار بیست و سوم تیر ۱۳۲۵ کشتند. تداوم مبارزه‌ی کارگران و پیوستن مردم به جنبش، به ملی‌شدن صنعت نفت ایران در بیست و نهم اسفندماه ۱۳۲۹ منجر شد.
دوره‌ی تاریخی ملی‌شدن صنعت نفت ایران در بیست و نهم اسفندماه ۱۳۲۹ با تصویب قانون ملی‌شدن صنعت نفت به اوج رسید و با کودتای بیست و هشت مردادماه ۱۳۳۲ پایان گرفت.