قیام سیاهکل

رویداد سیاهکل که به قیام سیاهکل و جنبش سیاهکل نیز مشهور است، به حمله‌‌ی مسلحانه‌ی هواداران سازمان چریک‌های فدایی خلق ایران به پاسگاه ژاندارمری سیاهکل در تاریخ نوزدهم بهمن‌ماه سال ۱۳۴۹ اطلاق می‌شود که هدف از این عملیات، آزادسازی یکی از اعضای دستگیرشده‌ی این سازمان بود.
به نوشته‌ی یان ریشار و نیکی کدی، این واقعه، نخستین حرکت مسلحانه با اهداف سیاسی در تاریخ معاصر ایران محسوب می‌شود. در شامگاه نوزدهم بهمن‌ماه ۱۳۴۹ سیزده چریک مسلح به تفنگ، مسلسل و نارنجک دستی به پاسگاه ژاندارمری شهرستان سیاهکل در کناره‌ی جنگل‌های استان گیلان حمله کردند. شاه با شنیدن این خبر عکس‌العمل شدیدی نشان داد و برادر خود را در راس قوای نظامی سنگینی شامل کوماندوها، هلیکوپتر و افراد شهربانی به منطقه اعزام کرد. در عملیات تعقیب و گریزی که از پی آن آمد، چندین سرباز شاهنشاهی و دو چریک فدایی کشته شدند و یازده تن از چریک‌ها به اسارت درآمدند. از این تعداد ده نفر به ضرب گلوله اعدام شدند و یک تن زیر شکنجه جان سپرد. مهدی اسحقی و محمدرحیم سماعی، دو چریکی بودند که در اول اسفندماه در درگیری کشته شدند. علی‌اکبر صفایی فراهانی، احمد فرهودی، محمدعلی محدث قندچی، ناصر سیف دلیل صفایی، هادی بنده خدا لنگرودی، شعاع‌الدین مشیدی، اسکندر رحیمی، غفور حسن‌پور اصیل، محمدهادی فاضلی، عباس دانش بهزادی، هوشنگ نیری٬ جلیل انفرادی و اسماعیل معینی عراقی در ۲۶ اسفندماه تیرباران شدند.
گرچه فداییان در این خیزش، از دستیابی به هدف خود ناکام ماندند، ولی از این درگیری تا سال‌ها بعد به‌عنوان بزرگ‌ترین عملیات مسلحانه بر علیه حکومت محمدرضاشاه یاد می‌شد.