مناسبت مذهبی

اربعین در لغت به معنای چهلم است و در اصطلاح به بیستم صفر سال ۶۱ هجری قمری، چهلمین روز کشته‌‌شدن حسین بن علی، فرزند علی بن ابی طالب و فاطمه‌ی زهرا (دختر پیامبر اسلام)، امام سوم شیعیان اطلاق می‌شود. اربعین، مطابق نظر شیخ مفید در مسارالشیعه و شاگردش شیخ طوسی در مصباح‌المجتهد، زمان بازگشت اهل حرم از شام (دمشق) به مدینه است. هم‌چونین بنا بر نقل او، جابر بن عبدالله انصاری صحابی برجسته‌ی محمد به‌عنوان نخستین زائر حسین بن علی، یا لااقل از نخستین زائران او، در این روز وارد کربلا شده و زیارت اربعین را به جا آورده است. ابراهیم آیتی نیز می‌نویسد: «جابر بن عبدالله انصاری … بیستم ماه صفر، درست چهل روز بعد از شهادت امام وارد کربلا شد و سنت زیارت اربعین امام به دست او تأسیس شد». براین‌اساس «از همان آغاز که تاریخش معلوم نیست، شیعیان به حرمت آن، زیارت اربعین می‌خوانده‌اند.». زیارت اربعین تنها درباره‌ی حسین بن علی وارد شده است و هیچ پیشینه‌ای را نمی‌توان برای اربعین و اعمال مربوط به این روز تا پیش از حادثه‌ی عاشورا تصدیق کرد.