روز معلم در ایران

به پیشنهاد یونسکو، روز پنجم ماه اکتبر برابر با سیزدهم مهر به‌عنوان روز جهانی معلم نام‌گذاری شده است. بااین‌حال، در بسیاری از کشورها و از جمله در ایران، این مناسبت در روز متفاوتی جشن گرفته می‌شود.
پیش از انقلاب هم دوازدهم اردیبهشت‌ماه به‌عنوان روز معلم در تقویم رسمی ایران وجود داشت. مناسبت این روز، کشته‌شدن معلمی به نام ابوالحسن خانعلی در روز دوازدهم اردیبهشت‌ماه سال ۱۳۴۰ در تجمع اعتراض‌آمیز معلمان در میدان بهارستان بود. خانعلی که بیست‌ونه سال داشت و فارغ‌التحصیل دانشکده‌ی معقول و منقول (فلسفه‌ی امروزی) دانشگاه تهران بود، در دبیرستان‌های تهران فقه و عربی تدریس می‌کرد و در مقطع دکترا مشغول به تحصیل بود.
پس از انقلاب جمهوری‌اسلامی ایران، خبر ترور و قتل مرتضا مطهری به دست اعضای گروه فرقان که شب پیش اتفاق افتاده بود، در دوازدهم اردیبهشت‌ماه منتشر شد و به همین مناسبت همین روز دوباره به نام روز معلم نام‌گذاری گردید.
مرتضا مطهری (زاده‌ی سیزدهم بهمن‌ماه ۱۲۹۸ در فریمان – ترورشده در شامگاه یازدهم اردیبهشت‌ماه ۱۳۵۸ در تهران)، روحانی شیعه، استاد فلسفه‌ی اسلامی و کلام اسلامی و تفسیر قرآن، عضو هیات موتلفه‌ی اسلامی و از نظریه‌پردازان نظام جمهوری‌اسلامی ایران بود. او پیش از انقلاب ۱۳۵۷ استاد دانشگاه تهران بود و پس از انقلاب به ریاست شورای انقلاب منصوب شد.
مرتضا مطهری در شامگاه روز سه‌شنبه یازدهم اردیبهشت‌ماه ۱۳۵۸ پس از پایان جلسه‌ای در منزل یدالله سحابی به‌همراه گروهی از رجال سیاسی انقلابی، در تاریکی شب و هنگام خروج از محل جلسه، هدف گلوله یکی از افراد گروه فرقان قرار گرفت و پس از انتقال به بیمارستان طرفه درگذشت. قاتلان او سه نفر به نام‌های محمدعلی بصیری، حمید نیک‌نام و وفا قاضی‌زاده بودند.
در ادبیات جمهوری‌اسلامی ایران از او با عنوان «معلم شهید» یاد می‌شود