مرگ زرتشت

مرگ زرتشت که آن را روز خورایزد گویند، در پنجم دی‌ماه گاه‌شماری ایرانی آمده است.
به روایت شماری از نوشته‌های اوستایی، زرتشت، پیامیر ایرانی، پس از پایان رسالت خود که بخشی از آن آموزش راستی و رستگاری و آرامش به انسان‌ها بود، در شهر بلخ به سر می‌برد. او هفتاد و هفت سال از عمرش می‌گذشت و در آتشکده‌ی شهر بلخ به آموزش و راهنمایی انسان‌ها می‌پرداخت. این هنگامی بود که گشتاسب کیانی، فرمانروایی آن سامان را به عهده داشت. گشتاسب و پسرش اسفندیار از بلخ که پایتخت آن‌زمان بود، خارج شده بودند و فرمانروای تورانی ارجاسب از موقعیت استفاده کرد و توربراتور فرمانده‌ی سپاه خود را با لشکری بسیار به ایران فرستاد. لشکر تورانی، دروازه‌های شهر بلخ را در هم شکست و هنگامی‌که اشو زرتشت پیامبر ایرانی با لهراسب و گروهی از پیروانش در آتشکده‌ی بلخ به نیایش مشغول بودند، حمله کردند و او را کشتند.
زرتشتیان در روز خورایزد و دی‌ماه به‌سوی آدریان و معابد روانه می‌شوند و نیایش پروردگار یکتا را به جا می‌آورند.